Serat katuranggan kucing

Dari Wikisumber bahasa Indonesia, perpustakaan bebas

Teks berikut disadur dari Serat Katoerangganing Koetjing, diterbitkan oleh Percetakan GCT Van Dorp & Co, di Semarang, tahun 1871. Pindaian dari koleksi Perpustakaan Nasional Belanda, No 859 B33.

Terjemahan bebas ke dalam Bahasa Indonesia oleh Arif Budiarto.

Catatan bahwa ejaan pada sumber dipertahankan, meski kadang tidak sesuai kaidah kini.

Halaman Judul[sunting]

Jawa Bahasa Indonesia
Aksara Jawa Latin
ꦦꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏꦱꦼꦂꦫꦠ꧀ꦏꦠꦸꦫꦁꦒꦤ꧀ꦤꦶꦁꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈

ꦱꦲꦔꦭꦩꦠ꧀ꦱꦺꦴꦭꦃꦲꦶꦁꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦏꦁꦲꦮꦺꦴꦤ꧀ꦩꦶꦮꦃꦏꦁꦱꦲꦺ


꧋ꦏꦕꦥ꧀ꦥꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦤ꧀ꦠꦺꦴꦂꦥꦁꦔꦼꦠ꧀ꦕꦥ꧀ꦥꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤꦤ꧀ꦠꦸꦮꦤ꧀

ꦒꦺ꧇ ꦯꦺ꧇ ꦡꦺ꧇ ꦦꦟ꧀ꦝꦺꦴꦉꦥ꧀ꦌꦤ꧀ꦏꦺꦴ

ꦲꦶꦁꦤꦓꦫꦶꦯꦼꦩ꧀ꦩꦫꦁꦠꦲꦸꦤ꧀꧇1871

Punniki Serat Katuranggan ning Kutcing:

saha ngalamat solah ing kutcing kang awon miwah kang saé


Kacapan ing kantor pangetcapan ipun tuwan

Gé Sé Té pan Dorep én ko

ing Nagari Semarang, tahun 1871

Inilah Serat Katuranggan Kucing:

untuk membedakan kucing yang buruk dan yang baik


Dicetak di kantor percetakan milik tuan

G C T van Dorp & co

di Negeri Semarang, tahun 1871

Pupuh 1[sunting]

Pada Jawa Bahasa Indonesia
Aksara Jawa Latin
- ꧅ ꧉ꦦꦸꦃꦲꦱ꧀ꦩꦫꦢꦤ꧉ ꧅ Puh Asmaradana Pupuh Asmaradana
1 ꧅ꦫꦶꦏꦭꦤ꧀ꦤꦶꦫꦠꦶꦤꦸꦭꦶꦱ꧀‍꧈ꦱꦶꦪꦁꦤꦸꦗꦸꦗꦩ꧀ꦱꦼꦏꦮꦤ꧀‍꧈ꦲꦶꦁꦱꦼꦠꦸꦊꦒꦶꦢꦶꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦠꦁꦒꦭ꧀ꦏꦥꦶꦁꦤꦼꦩ꧀ꦭꦶꦏꦸꦂꦏ꧈ꦧꦼꦱꦂꦲꦶꦁꦱꦱꦺꦤ꧀ꦤꦶꦫ꧈ꦢꦭ꧀ꦱꦺꦮꦸꦠꦲꦸꦤ꧀‍꧈ꦥꦶꦠꦸꦁꦔꦠꦸꦱ꧀ꦱꦔꦁꦢꦱꦱꦔ꧈ Rikalanira tinulis, siyang nuju jam sekawan, ing setu legi dinané, tanggal kaping nem likurka, besar ing sasén nira, dal séwu tahun, pitungatus sangang dasa sanga 1. Tembang ini ditulis bertepatan dengan jam 4 sore hari Sabtu Legi bulan Besar tahun 1799 Dal.
2 ꧅ꦲꦤ꧀ꦤꦼꦁꦒꦶꦃꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦤꦸꦭꦶꦱ꧀꧈ꦥꦿꦶꦪꦤ꧀ꦤꦺꦴꦩ꧀ꦏꦮꦼꦭꦱ꧀ꦲꦂꦱ꧈ꦲꦶꦁꦏꦸꦢꦸꦱ꧀ꦲꦶꦏꦤꦓꦿꦶꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦢꦾꦤ꧀ꦦꦭ꧀ꦓꦸꦟꦏ꧀ꦭꦫꦺꦃꦲꦤ꧀ꦤꦶꦫ꧈ꦏꦭꦁꦏꦸꦁꦥꦶꦤꦸꦠꦿꦢꦩ꧈ꦠꦶꦤ꧀ꦤꦶꦭꦂꦲꦶꦁꦫꦩꦲꦶꦨꦸ꧈ꦭꦺꦴꦒꦁꦭꦒꦶꦁꦏꦢꦁꦱꦗꦸꦒ꧈ Anenggih ingkang anulis, priyanom kawelas arsa, ing Kudus ika nagriné, Dyan Palguna klaréh annira, kalangkung pinutradama, tinilar ing rama ibu, logang-laging kadang sajuga 2. Penulis tembang ini adalah seorang pria muda yang sangat kasihan. Pria yang berasal dari Kudus ini mempunyai nama Dyan Palguna. Orang yang sangat miskin dan bodoh. Hidupnya terlunta-lunta karena ditinggal kedua orangtuanya dan tanpa saudara.
3 ꧅ꦏꦱ꧀ꦩꦫꦤ꧀ꦩꦶꦪꦂꦱꦮꦂꦠꦶ꧈ꦗꦭ꧀ꦩꦲꦶꦁꦏꦁꦏꦼꦭꦔꦺꦤ꧀ꦤꦤ꧀‍꧈ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦱꦶꦃꦲꦶꦔꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦔꦺꦴꦤ꧀ꦤꦶꦁ꧈ꦲꦶꦏꦱꦶꦫꦮꦼꦱ꧀ꦥꦢꦏ꧀ꦤ꧈ꦏꦁꦧꦼꦠ꧀ꦕꦶꦏ꧀ꦭꦤ꧀ꦏꦁꦲꦭ꧈ꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦢꦸꦩꦺꦃꦔꦶꦁꦔꦸꦲꦶꦔꦸ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦲꦭꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦶꦏ꧈ Kasmaran miyar sawiti, jalma ingkang kelangénnan, ingkang asih ingon-ingoning, ika sira wespada kna, kang becik lan kang ala, sampun duméh ngingu-ingu, yén ala dipun sirikka 3. Ia jatuh cinta dengan kabar tentang orang-orang yang menyukai hewan peliharaan mereka. Perhatikanlah yang baik dan buruk dari peliharaan tersebut. Jangan asal memelihara. Jika buruk, tinggalkanlah.
4 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦭꦸꦫꦶꦏ꧀ꦏꦼꦩ꧀ꦧꦁꦲꦱꦼꦩ꧀ꦩꦶꦏ꧈ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦥꦤ꧀ꦗꦁꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠꦺ꧈ꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏꦭꦩꦠꦺꦲꦭ꧈ꦧꦫꦺꦴꦱ꧀ꦏꦼꦂꦉꦥ꧀ꦏꦺꦭꦁꦔꦤ꧀‍꧈ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀‍꧈ꦲꦭꦤ꧀ꦤꦶꦁꦤꦺꦴꦫꦔꦥꦲ꦳꧈ Aja sira ngingu kucing, lurik kembang asem ika, ingkang apanjang buntuté, punika lamaté ala, baros kerep kélangan, lamun bunḍel buntut ipun, ala ning nora ngapa 4. Janganlah memelihara kucing loreng kembang asem (kuning) yang ekornya panjang. Hal itu membawa keburukan berupa boros dan sering kehilangan. Namun hal tersebut tidak berlaku pada kucing berekor bunḍel (pendek membulat).
5 ꧅ꦪꦺꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦱꦸꦏꦸꦤ꧀ꦤꦶꦁꦥꦤ꧀ꦕꦭ꧀ꦱꦼꦏꦮꦤ꧀‍꧈ꦲꦸꦠꦩꦲꦶꦉꦁꦮꦸꦭꦸꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦲꦧꦼꦠ꧀ꦕꦶꦏ꧀ꦊꦏ꧀ꦱꦤ꧀ꦤꦶꦫ꧈ꦏꦁꦔꦶꦁꦔꦸꦱꦸꦏꦮꦶꦂꦪ꧈ꦏꦛꦃꦫꦶꦗꦼꦏꦶꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀‍꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦲꦸꦠꦩ꧈ Yén sira ngingu kucing, sukuné pancal sekawan, utama ireng wuluné, abecik leksan nira, kang ngingu sukawirya, kaṭah rijeki nipun, yén bunḍel langkung utama. 5. Apabila kamu memelihara kucing yang keempat kakinya paꦤcal (putih), lebih baik jika badannya berwarna hitam. Hal itu akan membawa kebaikan berupa kesenangan dan banyak rizki. Lebih baik lagi kalau ekornya bunḍel.
6 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦲꦶꦉꦁꦩꦸꦭꦸꦱ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦥꦤ꧀ꦗꦁ꧈ꦲꦶꦪꦲꦭꦲꦶꦁꦭꦩ꧀ꦩꦠ꧀ꦠꦺ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦥꦸꦠꦿꦏꦗꦼꦤ꧀ꦠꦏ꧈ꦲꦸꦠꦃꦭꦸꦢꦶꦫꦤ꧀ꦤꦶꦫ꧈ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀‍꧈ꦲꦭꦤ꧀ꦤꦶꦫꦱꦮꦼꦠ꧀ꦠꦫ꧈ Aja sira ngingu kucing, ireng mulus buntut panjang, iya ala ing lamaté, aran putra kajentaka, utah ludira nira, lamun bunḍel buntut ipun, ala nira sawetara 6. Janganlah kamu memelihara kucing hitam mulus berekor panjang. Kucing yang demikian disebut putra kajentaka. Membawa hal buruk berupa muntah darah. Apabila ekornya bunḍel, keburukannya hanya sedikit.
7 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦲꦮꦏꦺꦲꦶꦉꦁꦱꦢꦪ꧈ꦭꦩ꧀ꦧꦸꦁꦏꦶꦮꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦁꦥꦸꦠꦶꦃ꧈ꦊꦏ꧀ꦱꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦫꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦮꦸꦭꦤ꧀ꦏꦿꦲꦶꦤꦤ꧀‍꧈ꦠꦶꦤ꧀ꦤꦼꦏꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦱꦱꦼꦢꦾꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀‍꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ Lamun sira ngingu kucing, awaké ireng sadaya, lambung kiwa témbong putih, leksan anira prayoga, aran wulan krahinan, tinekanan sasedyan ipun, yén bunḍel langkung utama 7. Kucing yang berwarna hitam semua tetapi perut sebelah kirinya terdapat tembong (bercak) putih disebut wulan krahinan. Kucing ini membawa kebaikan berupa tercapainya semua keinginan. Lebih baik jika ekornya bunḍel.
8 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦭꦸꦫꦶꦏ꧀ꦲꦶꦉꦁꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦥꦤ꧀ꦗꦁ꧈ꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏꦲꦮꦺꦴꦤ꧀ꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺ꧈ꦱꦼꦏꦼꦭꦤ꧀ꦱꦿꦶꦁꦠꦸꦏꦂꦫꦤ꧀‍꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦝꦁꦣꦁꦱꦸꦁꦏꦮ꧈ꦥꦤ꧀ꦲꦢꦺꦴꦃꦫꦶꦗꦼꦏꦶꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀‍꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦟ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦤꦺꦴꦫꦔꦺꦴꦥꦺꦴꦲ꦳꧈ Aja sira ngingu kucing, lurik ireng buntut panjang, punika awon lamaté, sekelan sring tukaran, aran ḍangḍang sungkawa, pan adoh rijeki nipun, yén bunḍel nora ngopoha 8. Kucing dengan bulu lurik hitam berekor panjang jangan dipelihara. Kucing itu disebut ḍaḍang sungkawa. Kehidupanmu akan sering bertengkar dan jauh dari rizki. Apabila ekornya bunḍel, maka tidak masalah.
9 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦲꦮꦏꦺꦥꦸꦠꦶꦃꦱꦢꦪ꧈ꦭꦩ꧀ꦧꦸꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦼꦔꦼꦤ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦁ꧈ꦲꦶꦉꦁꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦮꦸꦭꦤ꧀ꦥꦸꦂꦤꦩ꧈ꦠꦶꦤ꧀ꦤꦺꦏꦤꦤ꧀ꦧꦼꦗꦤ꧀ꦤꦺꦤꦸꦠꦸꦠ꧀‍꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦲꦸꦠꦩ꧈ Lamun sira ngingu kucing, awaké putih sadaya, lambung ingkang tengen témbong, ireng lamatté prayoga, aran wulan purnama, tinékan bejané nutut, yén buṇḍel langkung utama 9. Kucing yang mempunyai warna putih dengan tembong hitam pada perut bagian kanan. Ia akan membawa kebaikan berupa kebahagiaan. Kucing ini disebut wulan purnama. Lebih baik lagi jika kucing ini berekor bunḍel.
10 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦲꦮꦏꦺꦲꦶꦉꦁꦱꦼꦢꦪ꧈ꦤꦔꦶꦁꦱꦶꦫꦃꦧꦼꦭꦁꦥꦸꦠꦶꦃ꧈ꦠꦼꦂꦫꦸꦱ꧀ꦩꦫꦁꦠꦸꦠꦸꦒ꧀ꦒꦶꦫ꧈ꦲꦶꦏꦸꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺꦲꦭ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦢꦸꦂꦗꦤꦏꦏꦼꦛꦸ꧈ꦏꦂꦱꦤ꧀ꦤꦺꦏꦮꦼꦤ꧀ꦢꦏ꧈ Aja sira ngingu kucing, awaké ireng sadaya, nanging sirah belang putih, terus marang tutug ira, iku lamaté ala, aran durjana kakeṭu, karsané kawen daka 10. Kucing berwarna hitam dan mempunyai belang putih di kepalanya disebut durjana kakeṭu. Rencana-rencanamu akan terungkap jika memelihara kucing ini.
11 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦲꦮꦏꦺꦥꦼꦛꦏ꧀ꦱꦼꦢꦪ꧈ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦕꦼꦩꦼꦁꦲꦶꦁꦱꦶꦫꦃꦲꦺ꧈ꦲꦶꦏꦸꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺꦥꦿꦶꦪꦺꦴꦒ꧈ꦲꦒꦼꦁꦩꦎꦤ꧀ꦤꦃꦲꦶꦫ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦧꦸꦗꦺꦴꦁꦓꦲꦩꦼꦁꦏꦸ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦲꦸꦠꦩ꧈ Lamun sira ngingu kucing, awaké peṭak sadaya, lamun cemeng ing sirahé, iku lamatté priyoga, ageng munah ira, aran bujongga hamengku, yén bunḍel langkung utama 11. Kucing yang membawa kebaikan ini berwarna putih dan mempunyai belang hitam di kepalanya. Kucing ini disebut bujongga hamengku. Jika berekor bunḍel akan lebih baik. Akan mendatangkan pertolongan Tuhan.
12 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦥꦼꦛꦏ꧀ꦥꦤ꧀ꦤꦥꦤ꧀ꦗꦁ꧈ꦲꦮꦏꦺꦱꦲꦸꦊꦱ꧀ꦱꦺ꧈ꦲꦶꦏꦸꦭꦩꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦭ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦮꦶꦱꦠꦸꦩꦩ꧈ꦥꦼꦠ꧀ꦕꦃꦏꦸꦭꦶꦠ꧀ꦠꦺꦏꦁꦔꦶꦁꦔꦸ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦤꦺꦴꦫꦔꦺꦴꦥꦺꦴꦲ꦳꧈ Aja sira ngingu kucing, buntut peṭak pan apanjang, awaké saulesé, iku lamat ipun ala, aran wisa tumama, pecah kulité kangingu, yén bunḍel nora ngapa 12. Janganlah memelihara kucing wisa tumama yang berekor putih panjang. Kucing itu dapat menyebabkan pecahnya persaudaraan sang pemelihara. Namun tidak masalah jika ekornya bunḍel.
13 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦥꦺꦏ꧀ꦏꦺꦥꦺꦏ꧀ꦏꦺꦠꦼꦂꦫꦸꦱ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏ꧈ꦝꦸꦩꦠꦼꦁꦲꦶꦁꦕꦁꦏꦼꦩ꧀ꦤꦺꦠꦿꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺꦲꦥꦤ꧀ꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦱꦠꦿꦶꦪꦮꦶꦧꦮ꧈ꦱꦏꦂꦱꦤ꧀ꦤꦶꦫꦢꦶꦤꦸꦭꦸꦂ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ Lamun sira ngingu kucing, pék-apéké terus punika, ḍumateng ing cangkem nétrané, lamaté apan prayoga, aran satriya wibawa, sakar sanira dinulur, yén bunḍel langkung prayoga 13. Jika kamu memelihara kucing yang memiliki pola warna sama dari telapak kaki sampai ke mulut dan matanya, itu pertanda baik. Kucing yang demikian disebut satriya wibawa. Semua keinginanmu tercapai. Lebih baik lagi kalau ekornya bunḍel.
14 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦏꦸꦥꦶꦁꦏꦭꦶꦃꦥꦽꦫꦸꦠ꧀ꦱꦩꦾ꧈ꦲꦸꦊꦱ꧀ꦱꦫꦸꦥꦫꦸꦥꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦲꦶꦏꦸꦭꦩꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦭ꧈ꦏꦁꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦧꦼꦤ꧀ꦢꦤ꧀ꦤꦤ꧀꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦠꦩ꧀ꦥꦂꦠꦭꦶꦮꦁꦱꦸꦭ꧀‍꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦢꦠꦤ꧀ꦔꦺꦴꦥꦺꦴꦲ꦳꧈ Aja sira ngingu kucing, kuping kalih perut samya, ules sarupa-rupané, iku lamat ipun ala, kang ngingu kabendanan, aran tampar taliwangsul, yén bunḍel datan ngapa 14. Janganlah memelihara kucing yang mempunyai warna kuping dan perut sama. Pemiliknya akan tertimpa nasib buruk. Kucing ini disebut tampar taliwangsul. Jika ekornya bunḍel, tidak masalah.
15 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦒꦶꦒꦶꦂꦫꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦭꦺꦂꦥꦼꦛꦏ꧀‍꧈ꦲꦮꦏ꧀ꦱꦫꦸꦥꦫꦸꦥꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦠꦼꦂꦫꦸꦱ꧀ꦲꦶꦁꦕꦁꦏꦼꦩ꧀ꦩꦶꦫ꧈ꦭꦩꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦦꦤ꧀ꦝꦶꦡꦊꦭꦏꦸ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦲꦸꦠꦩ꧈ Lamun sira ngingu kucing, gigir ipun dalér peṭak, awak sarupa-rupané, yén terus ing cangkem ira, lamat ipun prayoga, aran panḍita lelaku, yén bunḍel langkung utama 15. Apabila memelihara kucing dengan garis putih di punggung sampai ke mulut, itu akan membawa kebaikan. Kucing ini disebut panḍita lelaku. Lebih baik lagi kalau ekornya bunḍel.
16 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦢꦭꦺꦂꦲꦶꦉꦁꦒꦶꦒꦶꦂꦫꦶꦫ꧈ꦠꦼꦫꦸꦱ꧀ꦩꦫꦁꦲꦶꦁꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦠꦺ꧈ꦲꦶꦏꦸꦭꦩꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦭ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦏꦭꦔꦸꦩ꧀ꦧꦫ꧈ꦤꦺꦁꦥꦫꦤ꧀ꦩꦁꦒꦶꦃꦥꦏꦺꦮꦸꦃ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦢꦠꦤ꧀ꦥꦶꦫꦲ꧈ Aja sira ngingu kucing, dalér ireng gigir ira, terus marang ing buntuté, iku lamat ipun ala, aran kala ngumbara, néng paran manggih pakéwuh, yén bunḍel datan piraha 16. Janganlah memelihara kucing dengan garis hitam di punggung hingga ekornya karena akan membawa keburukan. Jika bepergian akan menemui bencana. Kucing dengan ciri seperti itu disebut kala ngumbara.
17 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦒꦶꦒꦶꦂꦫꦺꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦁꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏ꧈ꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦱꦫꦸꦥꦫꦸꦥꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦲꦶꦏꦸꦭꦩꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦱꦺꦴꦁꦒꦧꦸꦮꦟ꧈ꦭꦸꦭꦸꦤ꧀ꦢꦺꦴꦤ꧀ꦚꦤ꧀ꦤꦺꦲꦩꦼꦁꦏꦸ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦲꦸꦠꦩ꧈ Lamun sira ngingu kucing, gigiré témbong punika, kucing sarupa-rupané, iku lamat ipun prayoga, aran songga buwana, lulun donyané hamengku, yén bunḍel langkung utama 17. Jika memelihara kucing dengan warna apapun dan tembong di punggungnya, maka akan membawa kebaikan. Kucing ini disebut songga buwana. Pemiliknya akan mendapatkan harta melimpah. Lebih baik lagi kalau ekornya bunḍel.
18 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦣꦣꦤ꧀ꦤꦺꦥꦤ꧀ꦢꦭꦺꦂꦥꦼꦛꦏ꧀‍ꦠꦽꦫꦸꦱ꧀ꦩꦫꦁꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦠꦺ꧈ꦥꦸꦤꦶꦏꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺꦲꦭ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦤꦺꦧꦪꦔꦁꦱꦂ꧈ꦧꦶꦭꦲꦶꦎꦤ꧀ꦤꦺꦁꦔꦶꦁꦧꦤ꧀ꦚꦸ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦧꦸꦤ꧀ꦝꦼꦭ꧀ꦢꦠꦤ꧀ꦥꦶꦫꦲ꦳꧈ Aja sira ngingu kucing, ḍaḍané pandalér peṭak, terus marang buntuté, punika lamaté ala, arané baya ngangsar, bila iunéng nging banyu, yén bunḍel datan piraha 18. Janganlah dipelihara. Kucing dengan garis dari dada sampai ke ekornya. Kucing ini disebut baya ngangsar. Kucing ini membawa keburukan berupa bencana susah air. Tetapi tidak masalah jika ekornya bunḍel.
19 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦧꦶꦱꦸꦤꦺꦴꦫꦢꦸꦮꦺꦱꦾꦫ꧈ꦮꦸꦭꦸꦱꦫꦸꦥꦫꦸꦥꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦲꦶꦏꦸꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺꦥꦿꦪꦺꦴꦒ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦮꦶꦱ꧀ꦤꦸꦄꦠꦺꦴꦤ꧀ꦝ꧈ꦥꦤ꧀ꦲꦒꦼꦁꦮꦶꦭꦭꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀‍꧈ꦲꦗꦱꦶꦫꦱꦶꦪꦱꦶꦪ꧈ Lamun sira ngingu kucing, bisu nora duwésyara, wulu sarupa-rupané, iku lamaté prayoga, aran wisnu atonḍa, pan ageng wilalat ipun, aja sira siya-siya 19. Jika kamu memelihara kucing bisu, apapun warna bulunya, itu akan membawa kebaikan. Janganlah disia-siakan karena akan besar tulahnya. Kucing ini disebut wisnu atonḍa.
20 ꧅ꦲꦗꦱꦶꦫꦔꦶꦁꦔꦸꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦲꦮꦏꦺꦠꦸꦠꦸꦭ꧀ꦮꦼꦂꦫꦠ꧈ꦤꦁꦔꦶꦁꦲꦥꦸꦠꦶꦃꦧꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠ꧀ꦠꦺ꧈ ꦲꦭꦱꦸꦱꦃꦠꦸꦂꦒꦼꦂꦫꦶꦁꦔꦤ꧀‍꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦤꦺꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦲꦶꦏ꧈ꦭꦶꦤ꧀ꦠꦁꦏꦸꦩꦸꦏꦸꦱ꧀ꦲꦶꦏꦸ꧈ꦚꦫꦁꦲꦤ꧀ꦤꦏ꧀ꦚꦸꦢꦥꦿꦶꦪ꧈ Aja sira ngingu kucing, awaké tutul werata, nanging aputih buntuté, ala susah tur geringan, arané kucing ika, lintang kumukus iku, nyarang anak nyuda priya 20. Janganlah dipelihara. Kucing dengan bulu tutul di sekujur tubuhnya tapi berekor putih. Pemiliknya akan susah dan sering sakit. Kucing ini disebut lintang kumukus. Mengurangi anak dan mengurangi pria.
21 ꧅ꦱꦶꦫꦔꦸꦭꦠ꧀ꦠꦤꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦏꦁꦩꦮꦚꦼꦁꦲꦸꦤ꧀ꦚꦼꦁꦔꦤ꧀‍꧈ꦲꦶꦁꦱꦶꦫꦃꦠꦤ꧀ꦤꦥꦶꦣꦣꦤ꧀ꦤꦺ꧈ꦢꦠꦤ꧀ꦤꦥꦶꦒꦶꦒꦶꦂꦫꦶꦫ꧈ꦲꦶꦏꦸꦉꦏꦛꦱꦸꦫ꧈ꦧꦼꦕꦶꦏ꧀ꦏꦺꦏꦧꦺꦃꦲꦩꦼꦁꦏꦸ꧈ꦲꦫꦤ꧀ꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦕꦺꦴꦤ꧀ꦢꦿꦩꦮ꧈ Sira ngulat ana kucing, kang mawa nyeng-unyengan, ing sirah tanapi ḍaḍané, datannapi gigir ira, iku rekaṭa sura, beciké kabéh, hamengku, aran kucing condra mawa 21. Perhatikanlah kucing yang memiliki unyĕng-unyĕng (pusaran bulu) di kepalanya, di dadanya, atau di punggungnya. Itulah rekaṭa sura. Memiliki semua kebaikan. Kucing ini disebut candra mawa

Pupuh 2[sunting]

Pada Jawa Bahasa Indonesia
Aksara Jawa Latin
- ꧅ ꧉ꦦꦸꦃꦢꦸꦂꦩꦒꦭ꧉ ꧅ Puh Durmagala Pupuh Durmagala
22 ꧅ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃꦮꦁꦱꦶꦠꦤ꧀ꦤꦶꦫꦪꦾꦁꦱꦸꦏ꧀ꦩ꧈ꦠꦸꦩꦿꦥ꧀ꦥꦺꦴꦭꦃꦲꦺꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁ꧈ꦲꦱꦸꦁꦥꦺꦩꦸꦠ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏ꧈ꦏꦁꦧꦼꦠ꧀ꦕꦶꦏ꧀ꦭꦤ꧀ꦏꦁꦲꦭ꧈ꦥꦶꦤ꧀ꦤꦱ꧀ꦛꦶꦩꦫꦁꦪꦾꦁꦮꦶꦢꦶ꧈ꦠꦤ꧀ꦏꦼꦤ꧀ꦤꦎꦮꦃ꧈ꦱꦺꦴꦭꦃꦧꦮꦤ꧀ꦤꦺꦏꦶ꧈ wonten malih wangsitan nira yyang sukma, tumrap olahé kutcing, asung pémut punika, kang becik lan kang ala, pinasṭi marang hyang widi, tan kena owah, solah bawanéki 22. Masih ada lagi petunjuk dari Hyang Suksma tentang tingkah laku kucing. Memberi pengingat tentang yang baik dan buruk yang telah ditetapkan Hyang Widi. Tidak akan berubah tingkah lakunya.
23 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦲꦤꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦲꦶꦏꦠꦸꦫꦸꦣꦼꦱ꧀ꦛꦂ꧈ꦲꦸꦠꦮꦲꦶꦁꦏꦺꦴꦥꦾꦃꦤꦺꦏꦶ꧈ꦲꦸꦠꦮꦲꦶꦁꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦮꦶꦱ꧀ꦩ꧈ꦢꦁꦔꦸꦠꦤ꧀ꦭꦸꦁꦔꦭꦸꦁꦔ꧈ꦔꦭꦩꦠ꧀ꦲꦺꦴꦭꦶꦃꦉꦗꦼꦏꦶ꧈ꦢꦢꦺꦴꦁꦔꦲ꦳꧈ꦱꦸꦏꦸꦂꦫꦄꦭ꧀ꦏ꦳ꦩ꧀ꦢꦸꦭꦶꦭ꧀ꦭ꦳ꦃꦆ꦳꧈ Lamun ana kutcing ika turu ḍesṭar, utawa ing kopyah néki, utawi ing pojok ing wisma, dangu tan lunga-lunga, ngalamat olih rejeki, dadongaha, sukurra alhamdulillahi 23. Jika ada kucing tidur di atas ikat kepala (destar), atau kopyahmu, atau di pojok rumah dan tidak bangun dalam waktu lama, itu artinya akan medapat rizki. Bersyukurlah Alhamdulillah.
24 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦲꦤꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦠꦸꦫꦸꦣꦼꦱ꧀ꦛꦂꦫꦶꦫ꧈ꦱꦂꦮꦤ꧀ꦭꦸꦱꦸꦥ꧀ꦲꦶꦏꦶ꧈ꦔꦭꦩꦠ꧀ꦠꦲꦶꦏ꧈ꦏꦁꦢꦂꦧꦺꦎꦭꦺꦃꦧꦼꦗ꧈ꦱꦁꦏꦶꦁꦥꦤ꧀ꦝꦶꦠꦺꦏꦶ꧈ꦲꦸꦠꦮꦱꦁꦤꦠ꧈ꦱꦸꦏꦸꦂꦫꦩꦫꦁꦪꦾꦁꦮꦶꦢꦶ꧈ Lamun ana kutcing turu ḍesṭar ira, sarwan lusup iki, ngalamata ika, kang darbé oléh beja, sangking panḍitéki, utawa sang nata, sukurra marang yyang widi 24. Jika ada kucing tidur yang masuk ke dalam ikat kepalamu, artinya pemiliknya akan mendapatkan keberuntungan dari guru (paṇḍita) atau raja (nata). Bersyukurlah kepada Hyang Widi.
25 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦲꦤꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦠꦸꦫꦸꦏ꧀ꦭꦩ꧀ꦧꦶꦤ꧀ꦤꦶꦫ꧈ꦥꦏꦺꦤ꧀ꦤꦏ꧀ꦥꦁꦔꦺꦴꦫꦺꦴꦏ꧀ꦤꦺꦏꦶ꧈ꦠꦼꦩꦃꦲꦤꦮꦺꦴꦁꦠꦼꦏ꧈ꦲꦒꦮꦫꦫꦺꦴꦧ꧈ꦩꦫꦁꦱꦶꦫꦲꦶꦏꦶ꧈ꦱꦸꦏꦸꦂꦫꦲꦶꦁꦄ꦳ꦭ꧀ꦭ꦳ꦃ꧈ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦶꦥꦠ꧀ꦫ꦳ꦃꦩꦟ꧀ꦤꦶ꧈ Lamun ana kutcing turuk lambin ira, pakénak pangorok néki, temah ana wong teka, agawa raroba, marang sira iki, sukurra ing Allah, ingkang sipat rahmanni 25. Jika ada kucing tidur di bajumu dan mengorok dengan nyaman. Itu artinya akan ada orang yang datang membawa perubahan untukmu. Bersyukurlah kepada Allah yang bersifat Rahman.
26 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦲꦤꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦧꦁꦔꦼꦠ꧀ꦥꦩꦤ꧀ꦢꦼꦁꦚ꧈ꦩꦫꦁꦏꦁꦢꦂꦧꦺꦤ꧀ꦤꦶ꧈ꦲꦶꦁꦒꦭ꧀ꦢꦺꦤ꧀ꦱꦼꦩ꧀ꦧꦸꦂꦫꦤ꧈ꦩꦫꦶꦁꦲꦶꦁꦠꦼꦠꦺꦴꦪ꧈ꦏꦛꦃꦩꦸꦥꦔꦠ꧀ꦤꦺꦏꦶ꧈ꦱꦸꦥꦪꦲꦶꦁꦒꦭ꧀ꦭ꧈ꦄꦤ꧀ꦠꦸꦏ꧀ꦏꦟꦸꦒ꦳ꦿꦃꦲꦤ꧀ꦮꦶꦢ꧀ꦢꦶ꧈ Lamun ana kutcing banget pamandengnya, marang kang darbénni, ing galdén sembur ana, maring ing tetoya, kaṭah mupangat néki, supaya ing galla, antuk kanugrahan widi 26. Jika ada kucing yang sangat serius memandangi tuannya, cepat-cepatlah dipercikkan dengan air. Hal itu banyak manfaatnya agar segera mendapat anugerah.
27 ꧅ꦭꦩꦸꦤ꧀ꦲꦤꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦭꦸꦁꦒꦸꦃꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏ꧈ꦄꦗꦺꦴꦁꦏꦺꦴꦁꦱꦸꦏꦸꦤ꧀ꦚꦏꦭꦶꦃ꧈ꦱꦂꦪꦾꦔꦸꦱꦥ꧀ꦫꦲꦶꦤ꧀ꦚ꧈ꦏꦢꦾꦮꦺꦴꦁꦄꦤ꧀ꦤꦼꦩ꧀ꦧꦃ꧈ꦄꦱꦸꦁꦥꦺꦩꦸꦠ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏꦶ꧈ꦏꦁꦢꦂꦧꦺꦲꦂꦱꦏꦼꦤ꧀ꦤ꧈ꦧꦧꦼꦤ꧀ꦢꦸꦤ꧀ꦤꦺꦪꦾꦁꦮꦶꦢ꧀ꦢꦶ꧈ Lamun ana kucing lungguh punika, ajongkok sukunya kalih, sarya ngusap rahinya, kadya wong anembah, asung pémut puniki, kang darbé arsa sakena, babenduné hyang widi 27. Jika ada kutcing duduk berjongkok sambil kedua kaki depannya mengusap muka layaknya orang yang sedang menyembah. Hal itu memberi pengingat bahwa pemiliknya akan mendapat hukuman dari Hyang Widi.
28 ꧅ꦱꦫꦠ꧀ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦤꦠꦺꦴꦧꦠ꧀ꦠꦩꦫꦁꦪꦾꦁꦱꦸꦏ꧀ꦩ꧈ꦢꦺꦤ꧀ꦤ꧀ꦲꦏꦺꦃꦥꦩꦸꦗꦶꦤ꧀ꦤꦺꦏꦶ꧈ꦭꦤ꧀ꦱꦶꦣꦼꦏꦃꦲ꦳꧈ꦧꦸꦧꦸꦂꦧꦁꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏ꧈ꦢꦺꦴꦔꦤ꧀ꦤꦺꦠꦸꦭꦏ꧀ꦧꦶꦭꦆ꦳꧈ꦱꦸꦥꦪꦲꦺꦴꦤ꧀ꦕꦠ꧀ꦠ꧈ꦱꦏꦛꦃꦆꦁꦧꦶꦭꦲꦶ꧈ Sarat ana tobat amarang yyang sukma, dén akéh pamuji néki, lan siḍekaha, bubur bang punika, dongané tulak bilai, supaya oncatta, sakaṭah ing bilai 28. Bertobatlah kepada Hyang Suksma. Perbanyaklah memujiNya. Perbanyaklah sedekah berupa bubur merah. Berdoalah agar dijauhkan dari mara bahaya.
29 ꧅ꦮꦸꦱ꧀ꦠꦶꦠꦭꦩꦠ꧀ꦠꦺꦏꦸꦠ꧀ꦕꦶꦁꦥꦸꦤ꧀ꦤꦶꦏ꧈ꦥꦺꦴꦩꦥꦣꦲꦤ꧀ꦤꦶꦠꦺꦤ꧀ꦤꦶ꧈ꦏꦁꦧꦼꦠ꧀ꦕꦶꦏ꧀ꦭꦮꦤ꧀ꦏꦁꦲꦭ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦩꦲꦶꦢꦺꦴꦲ꦳꧈ꦠꦼꦩ꧀ꦩꦃꦏꦼꦤ꧀ꦤꦲꦶꦁꦧꦶꦭꦃꦲꦶ꧈ꦢꦺꦤ꧀ꦱꦩꦾꦮꦱ꧀ꦥꦢ꧈ꦏꦁꦔꦭꦪꦾꦢꦺꦤ꧀ꦲꦶꦁꦔꦺꦴꦤ꧀ꦤꦶ꧈ ꧅ ꧉ ꦧ꧀ꦖ ꧉ ꧅ Wusti talamaté kutcing punika, poma paḍa aniténni, kang betcik lawan kang ala, yén mai doa, temah kena ing bilahi, dén samya waspada, kang alaywadén ingonni 29. Penjelasan tentang baik-buruknya kucing sudah selesai. Maka perhatikanlah kucing yang baik dan yang buruk. Jika mencela pasti terkena musibah. Waspadalah, yang buruk jangan dipelihara.
- ꧅ ꧉ ꦠꦩꦠ꧀ꦮꦭ꧀ꦭ꦳ꦃꦲ꦳ꦸꦄꦏ꧀ꦭꦩ꧀ ꧉ ꧅ Tamat wallahualam Tamat wallahualam